"Waxaad ku sifowday akhlaaqda tan ugu wanaagsan" (Al-qalam4)
Akhlaaqdaas
waxaa ka mid ah in dadka lagu kasbado jaceyl, hadal san, dhaqan fiican, wax
bixin (deeqsinimo), anshax wanaagsan.
Waxaa
ka mid ah in qaraabada lagula noolaado kuwa dhow iyo kuwa fogba dabci
wanaagsan. Sidoo kale waxaa ka mid ah in dadka loo sahlo umuur kasta oo kheyr
ku jiro, in loo cafiyo wixii xaquuq ah ee lagu leeyahay, iyo in laga tago is
jaridda ama goynta.
Nebigeena
(scw) wuxuu ku sifoobay waxaas oo akhlaaq wanaagsan ah, wuxuuna ahaa qof
dhammeystiran.
Bal hadda nakeena walaalayaal aan
aadno guriga Nebiga (scw), marka aan gaarno aqalka Nebigu (scw) waxaan arkeynaa
in Nebigu (scw) uusan is kellifi jirin si uu u helo dhar iyo cunto.
Nebigu (scw) wuxuu xiran jiray wixii
ay u sahlan tahay heliddiisa, hase yeeshee marka uu qaabilayo wafdi ama ay
tahay munaasabad ciideed, wuxuu xiran jiray dharka ugu heerka sarreeya.
Nebiga wuxuu cuni jiray wixii uu
helo, haddii uusan waxba helinna wuu iska seexan jiray isagoo calool maran,
waxaana dhici jirtey in uu caloosha dhagax ku xiro si aan loo dareemin in uu
baahan yahay.
Nebigu (scw) hadii uu helo firaash
harag ah ama derin ah wuu ku seexan jiray, hadii uusan midna hellina wuxuu
seexan jiray dhulka.
Haweenkiisa sharafta lihi
(hooyooyinka mu'miniinta) wey ugu sabri jireen arrintaasi. Nebiguna (scw) wuu
la yaabi jiray sabarkooda, waayo isagu ma dooneyn adduun. Waxaa dhacday in mar
ay haweenka Nebiga tashteen oo ka wada hadleen ciriiriga ay ku jiraan xagga
marashada iyo masruufka iyadoo haweenka kale ay nimceysan yihiin. Rasuulaku
(scw) aad ayuu ugu xumaaday arrintaai, wuxuuna haweenkiisa ka haajiray muddo
bil ah isagoo aan la hadleynin ilaa uu Allaah ka soo dejiyey aayado lagu
doorrimaad gelinayo haweenka Nebiga.
Alle wuxuu aayadahaasi ku leeyahay: "Allaah sidaas ayuu la rabaa Rasuulkiisa, idinkuse
haddii aad dooneysaan adduun iyo dhalaalkiisa kaalaya waa la idiin
dhaqaaleynayaa oo la idin furayaa idinkoo nimceysan. Hase yeeshee haddii aad
dooneysaan Alle, Rasuulkiisa iyo Daarta Aakhiro, Rabbi wuxuu u diyaariyey ajar
aad u weyn midiina samafalka badan".(Al-Axzaab)
Ugu horeyntii Nebigu (scw) wuxuu
doorimaad geliyey Caa'isha wuxuuna ku yiri: "La
tasho waalidkaa, isagoo is leh wey da'yar tahay"
Caa'ishana waxay ugu jawaabtay: "Ma
adigaan kaala tashanayaa waalidkey? waxaan doonayaa Alle, Rasuulkiisa iyo
Daarta Aakhiro".
Rasuulka Haweenkiisa kale oo dhana
waxay yiraahdeen sidaas.
Caa'isha Waxaa la weydiiyey sidii Nebiga (scw) ahaa marka uu joogo
aqalkiisa, waxayna tiri: "Wuxuu ahaa qof ka
mid ah dadkiisa, wuxuu tolan jiray maradiisa, wuxuu maali jiray ridiisa, wuxuu
xaaqi jiray aqalka, wuxuu kaalmeyn jiray xaaskiisa".
Maalik wuxuu yiri: "Nebiga (scw)
waxaan u adeegayey 10 sannadood, welina iguma oron Uf, Nebigu ma dhihi
jirin arrin aan sameeyey maxaad u sameynsay, arrin aan ka tageyna maxaad u
sameyn weyday ima uusan oran".
Nebiga (scw) iyo asxaabtiisa oo
safar ah ayaa waxaa la gaaray waqtiga cuntada, waxayna go'aansadeen inay ri'
qashaan, markaa ayaa saxaabadii midkood yiri: "
waxaan gowracayaa rida", mid kalena wuxuu yiri: "waxaan ka saarayaa
haragga", mid saddexaadna wuxuu yiri "anigana waxaan doonayaa
qoryihii". Markaas ayaa saxaabadii ku yiraahdeen "Rasuulka
Allow annagaa kaa kaafineyna, laakiin wuxuu ugu jawaabay "Waan ogahay
inaad iga kaafineysaan, laakiin waxaan kahanayaa inaan idinka duwanaado, Rabbi
wuxuu ku nacaa addoonkiisa inuu ka duwanaado addoomihiisa kale".
Nebigena suuban wuxuu ahaa mid ka
cabsada Alle, cibaadadiisuna badan tahay oo og inuu Rabbi daalacanayo, wuxuu u
istaagayey habeenka Salaatu-Leyl ilaa ay caguhu ka bar bararaan, indhahiisuna
la ilmeeyaan cabsida Alle dartii, haba sii bataane marka la gaaro Ramadaanka.
Nebiga wuxuu ahaa mid daa'ima xuska
Alle oo mar walba yiraahda "Bismillaah"
marka uu cunayo, cabayo, marka uu istaagayo, marka uu wax sameynayo ama wax
bilaabayo, wuxuu dhamaan oran jiray Nebiga (scw) "Bismillaah".
